Süper Lig’de 21. hafta, Beşiktaş’ın alanında Alanyaspor’u 3-0 yenik etmiş olduğu yarışma ile başladı. Uğraş, net bir skorla sona erse de Yaşar Kemal Uğurlu ve takımının verdiği kimi kararlar dikkat çekti.
BEŞİKTAŞ’TAN 5 MAÇLIK SERİ
Spor Toto Üstün Lig’in 21. haftasında alanında karşılaşmış olduğu Alanyaspor’u 3-0 yenik eden Beşiktaş, Mükemmel Lig’de oynadığı üste üste 5. maçından da galip ayrılan taraf oldu.Siyah-beyazlılar, ligde çıkmış olduğu son 5 müsabakada Adana Demirspor, Kasımpaşa, Konyaspor, Kayserispor ve Alanyaspor’a karşı alandan 3 puanla ayrılarak bu dönem birinci kere 5 maç üst üste yengi elde etti.
CENK TOSUN’DAN REKOR
Mücadelenin 20. ve 50. dakikasında 2 gol kaydeden Cenk Tosun, Beşiktaş forması ile Vodafone Park’taki gol sayısını 25’e yükseltti.
Deneyimli golcü, dönem başlangıcında kadrodan ayrılan Cyle Larin’i geride bırakarak bu alanda dorukta yer aldı.
ABOUBAKAR 677 GÜN SONRA VODAFONE PARK’TA
Beşiktaş’ta Vincent Aboubakar, 677 gün sonrasında siyah-beyazlı formayı yine giydi. Wout Weghorst’un gruptan ayrılması ile beraber aktarma edilen 31 yaşındaki oyuncu, Vodafone Park’ta son olarak 21 Mart 2021 Fenerbahçe karşılaşmasında forma giymişti.
Kamerunlu yıldız oyuncu, Alanyaspor karşısında 85 dakikada alanda kaldı.
ŞENOL GÜNEŞ’TEN BEŞİKTAŞ İLE 125. GALİBİYET
Siyah-beyazlıların başlangıcında 211. resmi karşılaşmasına çıkan Şenol Güneş, 125. kere kazanmıştır.
Beşiktaş bu dönem Şenol Güneş idaresinde 8’i Görkemli Lig, 3’ü Türkiye Kupası olmak suretiyle 11 maça çıktı. Siyah-beyazlılar, bu maçlarda 8 yengi, 2 yenilgi elde ederken 1 kere de beraberlik elde etti.
İŞTE MÜSABAKANIN TARTIŞMALI POZİSYONLARI
Yayıncı kurum beIN SPORTS’ta Trio grubu, Beşiktaş – Alanyaspor maçında verilen yargıcı kararlarını kıymetlendirdi. İşte Deniz Çoban, Lale Orta ve Bülent Yıldırım’ın yorumlarıyla masaya yatırılan Beşiktaş – Alanyaspor maçının tartışmalı pozisyonları…
5. dakikada Fatih Aksoy’un Jackson Muleka’ya müdahalesinde kart gerekir mi?
Lale Orta: Burada bir ayağa basma var. Bu, net bir sarı kart. Atlanmış bir sarı kart olarak görüşümü bildireyim.
Deniz Çoban: Pozisyonun başlangıcında destek yargıcı erken davranıp bayrağı çekiyor. Yargıcı de o bayrağı görünce o bayrağa odaklanıp düdük çalıyor. Aslen aksiyon devam ediyor. Düdük, burada çalındı. Oyuncu gidiyor olmasına rağmen hala bayrağı sallıyor. Hakemin de dikkati dağılıyor. Sonraki basma, hakemlerin büsbütün ilgi ve görüş alanının haricinde gerçekleşiyor. Elbet net bir sarı kart. Top, oyunda olsun ya da olmasın… Bu basmanın cezalandırılması lazım. Birinci durumda formadan çekildiğini görünce bir nefes beklememiş. Oyuncu, kalkıp devam ediyor. Evet, bir sarı kart firar etmiş sadece irtibatta de mesele bulunduğunu düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Benim de gördüğüm şu; evet, birinci konumda bir faul var lakin oyuncunun hızlıca kalkıp devam edebilme imkanını düşünerek yardımcının bayrağını geciktirmesi grup için daha gerçek olurmuş. Birinci durumda faul oldu; bu aksiyonun devamında Fatih Aksoy da, ‘Yakalamışken bir hoş basayım’ diyor. Faul olsa bile eğer buraya bakılsaydı net bir sarı kart verilebilirdi. Maçın başlangıcında bir bağlantı eksikliği olmuş suretiyle görünüyor.
Deniz Çoban: Geçen hafta burada ‘Niye maç verilmiyor?’ diye kimi destek hakemlerin isimlerini okudunuz. Bir tanesi Bahtiyar Birinci’ydi. Dikkatimi çekti. Rastgele bir maçında problemi var mı diye de baktım, yok. 1 Türkiye Kupası maçına çıkmış Dünya Kupası ortasından sonrasında. Bekliyor. Bugün de Görüntü Destek Yargıcı olarak göreve getirilmiş. Uzun müddettir maç almıyor. Niçin almıyor bilmiyoruz fakat bugün de hangi kritere nazaran Görüntü Destek Yargıcı olarak atanmış onu da anlayamadım ben.
Bülent Yıldırım: Esasen kriter ve dışarıdaki algısı manasında mühim mesele olduğu kati. Buna bir el atılması gerektiği fikrindeyim ben de.
18. dakikada Beşiktaş lehine verilen penaltı sonucu gerçek mu?
Deniz Çoban: Cenk Tosun, yılların deneyimi… Topu kurtardıktan sonrasında bekliyor bir darbe gelsin diye. Kaleci de fazlasını veriyor. Kısaca tabiri yerindeyse asla frene basmıyor. Gelip Cenk’i olabildiğince dikkatsiz halde düşürüyor. Burada penaltıdan öteki bir şey konuşulmaz esasen.
Lale Orta: Penaltı kararının yanlışsız bulunduğunu düşünüyorum ben de. Hiçbir halde atladığınız zaman topa dokunmadan rakibe temas edemezsiniz. Topla oynama niyeti olduğundan bir karttan kelam edemeyiz. Top esasen açılıyor. O nedenle de burada penaltı sonucu yanlışsız.
Bülent Yıldırım: Runar Runarsson’un vücut lisanı de bana penaltıyı verdiğini gösteriyor. Çarptıktan sonrasında yere bir oturuşuna bakalım. ‘Penaltıyı yaptım’ dedi. Biz şuna bakacağız ki daima de buna bakıyoruz; kaleci dahil defans oyuncusu ceza alanı içinde dikkatli davranacak. Dikkatsiz davranıyorsunuz. Cenk’in topu denetim etmesi, temas beklemesi… Bunlar bizim hususumuz değil. Zira burada bir aldatma yok. Kaleci çıkıyor, topa temas etmeyi başaramıyor, rakibini dikkatsiz bir halde çarpıp düşürüyor. Her açıdan da görünüyor. Burada benim dikkati çekmek istediğim nokta şu; hakemin depar zamanlamasını kıymetlendirmek isterim. Önündeki oyuncudan rastlantı yapıtı kurtıluyor. Depara çıkmakta geç kalıyor. Oldukça açık bir ihlal olduğundan yakalıyor. Öteki zaman yakalayamayabilirsiniz. Yer almaya ve sprint atmaya… Oradan çıkmış olduğu anda görmüş oldu, göremeyebilirdi. Oldukça daha evvelden sola gerçek depar atıp gerçek açıya gelmesi gerekirdi.
Cenk Tosun, penaltıda bir gol vuruşu yapıyor. Bu gol olan vuruşu yapamasaydı bir ihlal var mıydı?
Lale Orta: Cenk Tosun, topa gelirken duruluyor fakat bu, bir penaltı atışında topa gelene kadar istediğiniz hareketler yapabilirsiniz. Bu, kuralda yazıyor lakin son geldiğiniz anda vurmak zorundasınız. Topun başlangıcında bekleyemezsiniz, oyalanamazsınız veya bir hareket yapamazsınız. Bir adım öncesinde hareketini yapıyor. O nedenle ihlal olarak değil nizami bir gol olarak düşündüm.
Deniz Çoban: Doğru, ne zaman duraksayamaz? Dayanak ayağını koyduktan sonrasında duraksayamaz. Dayanak ayağını koyduktan sonrasında duraksarsa bu bir ihlaldir. Bunun öncesinde her türlü aldatmayı yapabilir. IFAB birçok bahiste önlem alıyor. Her insanın önlem almasını beklediği aslolan bahis ise şu; çizgiye basanlar da ceza alanı içinde sayılıyor, gösterim içinde olanlar ve gösterim çizgisine basanlar da ihlal yapmış oluyor. Burada bulunan oyuncular içinde 1 tane Beşiktaşlı oyuncuyu görüyorum. O Beşiktaşlı oyuncunun haricinde hepsi ihlal ediyor. Olağan koşullarda pek fazla kullanılmayan bir kaide olarak duruyor. Bir penaltı vuruşu yapılırken her iki ekipten oyuncular da ihlal ederse o penaltı atışının sonucuna bakılmadan tekrarı gerekiyor. Olağan kaidelerde oyun kurallarına nazaran bu penaltının tekrarı gerekir lakin gol olduğu sürece ve abartan olmadığı sürece yalnızca bizim hakemlerimiz değil, dünyadaki en üst düzey maçlarda dahi Dünya Kupası finallerinde, Şampiyonlar Ligi finallerinde buna müdahale edilmiyor. Uygulanmayan bir kaide olarak kalmış durumda. Bence IFAB’ın buna tahlil bulması lazım. Artık Yaşar Kemal Uğurlu, kurala nazaran bu penaltıyı yine ettirse yanılgı yapmış oldu der miyiz? Kurala nazaran yanılgı yapmış oldu diyemeyiz fakat futbol, bunu beklemiyor deriz. Kimse bunu çalmıyor deriz.
Bülent Yıldırım: Zira futbolda penaltı atışı, gol için meydana getirilen bir ceza vuruşudur. İsmi üstünde penaltı… Bunun maksadı, ceza alanındaki bir ihlalin golle sonuçlanmasını taçlandırmaktır. Münasebeti odur. Hasebiyle golle sonuçlandığı zaman küçücük ihlaller görmezden gelinir. Buradaki kasıt, eğer gol olmasaydı kalecide ihlal yok, Cenk’te ihlal yok lakin girenlerden dolayı da tekrardan bu penaltının yine edilmesi gerekirdi. Deniz Çoban’a da katılıyorum. Bu kuralı birazcık daha geliştirmek lazım. İki senedir penaltılarda bu kaide dışılık devam ediyor suretiyle görünüyor.
Lale Orta: Atanla tutanın yapmış olduğu ihlallere veya erken girip engellemiş olan olsaydı VAR müdahale edecekti. Onun dışındakileri etkisiz bir kaide ihlali olarak pahalandırıyor.
Bülent Yıldırım: Ceza alanı içinde bir yakınlaşmanın VAR ile ilgisi olmadığını da hatırlatmış olduk.
21. dakikada Leroy Işık’in Vincent Aboubakar’a bir müdahalesi var mı, devam sonucu yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Videodan izlediğimde ben buna ‘müdahalesi var’ diyorum. Topu almak için uzanıyor lakin Aboubakar çalımı atınca ayağına bir teması var. Top, yön değiştiriyor ve aslolan uzattığı ayak, Aboubakar’ı düşürüyor. Buna manzaradan faul derim. Sadece yargıcı yanılır mı? Bu konumda yanılır zira top, yön değiştirdiği için oyuncu, topa atılım yapmış oldu ve topa dokundu olarak görür, devam ettirir. O yüzden eleştirmem lakin görüntüden baktığım zaman bu, bir faul.
Lale Orta: Ben de bir faul bulunduğunu düşünüyorum. Burada, Alanyasporlu futbolcu topla oynamıyor. Direkt rakibinin ayağına yanlışsız hücumu oluyor fakat hakemin yanılması mümkün. Zira iki futbolcunun önünde oynanıyor ve hakemin arttan seçememesi olağan. Biz, buradan baktığımız zaman bunun bir faul olması icap ettiğini söyleyebiliriz.
Bülent Yıldırım: Şu açıda yargıcı de Leroy Işık’in topuğuyla topu kestiğini düşündü lakin Leroy, evvel Aboubakar’ı düşürmüştü. Evet, yanılmak oldukca mümkün… Sorun bir durum lakin DVD faulü olduğu da kesinlikle.
26. dakikada Welinton’un Ivan Cavaleiro’ya faulünde karta gerek kalmış mıdır? Devamında da Ahmed Hassan ile Tayyip Talha Sanuç ortasındaki ikili çabada de bir faul beklentisi var.
Lale Orta: Burada yargıcı, faulü görmüş oldu ve çalmadı düdüğünü, avantaja bıraktı. Lakin beklenen avantaj, aslına bakarsak eğer ikinci durumda da bir faul olarak kabul ederseniz gerçekleşmiş oluyor. Daha yakın bir yerden faul kullanma bahtı yakalamış olacaklardı. Birinci konumdaki net bir faul ve sarı kartlık bir faul. Sonrasında da bir faul var sadece asla kırmızı kart olmaz. Top kendi yakalayabilme alanında değil, topa uzak. O nedenle de belirgin bir gol bahtından kelam edemeyiz. İkinci duruma faulü vermiş olsaydı orada bir sarı kart gösterilebilirdi. Bıraktığı avantaja da sarı kart göstermesi daha uygun bir uygulama olurdu diye düşünüyorum.
Deniz Çoban: Birinci konumun akabinde yargıcı, bir vücut lisanı kullanmıyor. Tahminen de konumun sonucunu merak ettiğinden bir vücut lisanı kullanmıyor. Birinci konumu avantaja bırakıyor, ikinci konumda oyuncunun topu kaybettiğini hissettiği anda ise birinci duruma dönüyor. Buraya kadar hakikat yaptığını düşünelim sadece birinci durum da sarı kartla cezalandırılması ihtiyaç duyulan bir durum. Lakin hakemin maçın başlarında yardımcının bayrağıyla düşmüş olduğu kusura burada da düştüğünü düşünüyorum. Birinci duruma koşullanıyor ve ‘Orada bir faul tespit ettim’ diyor.
Bülent Yıldırım: İzleyenlerimiz alandan gelmediği için niye koşullandığını birazcık daha açalım. Yargıcı, bu türlü bir durumda ikinci sahneyi kaçırıyorsa birinci sahnede ona bir bildirim gelmiş olabilir mi?
Deniz Çoban: Olabilir. ‘Hocam, faul’ yardımı gelmiş olabilir destek hakemden. ‘Faul, sarı’, ‘Faulü çalacaktım lakin sarıya gerek yoktu’ suretiyle vakalar olabilir. Burada, hakemin konsantrasyonunun kaybolduğu kesinlikle. Yargıcı oraya koşullandı, bir avantaj oynatacak ve o sırada da tahminen ‘faul’ diye bildirim geldi. O an dağıldı, birinci konumda olduğu suretiyle… İkinci konumda oyuncunun topa uzak kaldığını da düşünerek düdük çalıp birinci duruma döndü. Fakat ikinci durumda net bir çekme var. Oyuncu burada çekiliyor ve burada çekilmiş olduğu için suratı ve hızı kesiliyor. Eğer kesilmemiş olsa… Belirgin gol bahtının kriterlerinden bir tanesi, durumun kaleye olan uzaklığı. Bunu değerlendirirken şu şekilde bir kusur yapılıyor; konum kaleye ne kadar yakınsa o denli belirgin gol bahtı veya ne kadar uzaksa değil suretiyle düşünmemek lazım. Uzaklık kimi zaman avantaj olur. Bu oyuncunun burada suratı kesilmese bu topu şimdi ceza alanı köşesine yaklaşmadan yakalayabileceğini düşünüyorum. Çekilmediğini, oyuncunun bundan dolayı duraksamadığını düşünelim ben ceza alanı çizgisine yakın noktada topu yakalayacağını düşünüyorum. Bakın Beşiktaşlı oyuncu geldi oraya. Top denetim mümkünlüğü yüksek ve topu buralarda denetim ettikten sonrasında da yine hala gol atacak açısı var oyuncunun. Kısaca yargıcı, birinci konuma koşullandığı için burayı asla değerlendirmedi. Bir; ikinciyi değerlendirmesi, en gerçek olandı. Burada bir ihlal vardı. Kaleye daha yakın bir yerden, avantajlı bir yerden hür vuruş kullanacaktı. İki; burada, minimum sarı kartlık bir ihlal var. Sportmence olmayan bir formda rakip çekiliyor. Üç; yorumu hakeme kalmış. Ben diyorum ki oyuncunun suratı kesilmeseydi Alanyasporlu oyuncu topu ceza alanına girmeden yakalayacaktı, kademeye girecek diğer bir oyuncu da yoktu ve kırmızı kart benim için daha gerçek olurdu. Lakin yargıcı bunu değerlendirip sarı kart da gösterseydi o da o hakemin yorumuydu ve onu da kabul ederdim. Baştan sona kusurlarla dolu bir durum. Sonuçta ben, kırmızı kartı daha gerçek bulurdum. Sarı karta da kabul derdim lakin asla sarı kart çıkmamasını ve birinci duruma dönmesini büyük bir yanlış olarak görüyorum.
Bülent Yıldırım: Bir; birinci konuma faul veriyorsanız Welinton’un kesinlikle kart görmesi gerekiyor. İki; top denetim mümkünlüğü sence yüksek, ben de Lale Hocam suretiyle belirgin gol bahtından daha çok ümit vadeden bir durum bulunduğunu düşünüyorum lakin ikinci ihlali de kaçırmış oldunuz. Buradan birinci konuma dönerek daha geriden bir faul vermek ve asla kart göstermemek herhalde en optimal uzak karar olmuş suretiyle görünüyor.
28. dakikada Efecan Karaca’nın penaltı beklediği durumda devam sonucu gerçek mu?
Deniz Çoban: Bu şekilde penaltı beklemesin hocam. Oyuncunun cüssesinden çekinmiş. Iyi mi olsa bu beni devirir diye düşünüp erkenden kendini bırakmış olabilir sadece bu türlü penaltıyı kimse kabul etmez.
Lale Orta: Efecan, oldukca yetenekli bir futbolcu sadece kendisini oldukca kolay bırakıyor. Buna bir penaltı çalınsa, hakemi yanıltsa haksız bir çıkar elde edilmiş olur. Ben, ayakta kalsa futbolundaki performansının oldukca daha parlayacağını düşünüyorum. O nedenle burada hiçbir penaltı yok.
Deniz Çoban: Ben hatırlıyorum bu yıl iki durumda faul yapılmış oldu fakat hakemler inanmadılar. Hakemler de bu türlü rahat bıraktığı için inanmıyorlar.
Bülent Yıldırım: Forvet oyuncusuna inanç kaybolduğu zaman ister istemez o bilinçaltına girmese de yargıcı, benim bunun ihlallerine dikkat etmem lazım diye fazladan bir farkındalık yaratıyor. Bu sefer da o farkındalık, gerçek ihlali kaçırmasına sebep oluyor. Oldukça severim, oldukca kıymetli bir futbolcu. Bu türlü düşmesi bile oldukca gülünç doğrusu.
32. dakikada bu kez destek yargıcı devam ederken yargıcı, Jackson Muleka’nın durumuna bir elle oynama çaldı. Ümit vadeden bir hücumu kesmiş oldu. Burada bir elle oynama ihlali var mı?
Lale Orta: Yok, sırtına geliyor. Kaçınıyor esasen futbolcu ve sırtına geliyor. Ele teması yok. Yanlış görmüş oldu, yanlış kıymetlendirdi sadece biz, buradan el temasının olmadığını görüyoruz.
Bülent Yıldırım: Yaşar Kemal Uğurlu’nun elle oynama ile ilgili bir hakikaten enteresan… Birkaç senedir takip ediyorum. Tüm maçlarında oldukca belirgin elle oynamalar kaçıyor, kimi zaman de olmayacak elle oynamalara imza atıyor. Alexis Perez eliyle topu bloklamıştı. Değişik.
Deniz Çoban: ‘Yanlış değerlendirmiş’ dedi Lale Hocam. Evet, kati. Hani kaleye oldukca yakın alan olsaydı derim ki ‘Ele temas görmüş oldu, çabucak arkasından de gol atmasın diye durdurdu’ sadece o arada gerisinden gelen topla oyuncunun bilerek elle oynama bahtı da yok. En fazla koluna temas etmiştir ki o da ihlal değildir. Yaşar Kemal Uğurlu’nun bunu devam ettirmesi gerekir. 7-8 dakika sonrasında da Candeias’a Cenk’e faul yapmış oldu diye düdük çaldı. Orada da Candeias önde, Cenk gerideydi.
Bülent Yıldırım: Buna penaltı verseniz ne olacak?
Deniz Çoban: Geçen yıl bu türlü bir penaltı verdi. Çabucak verir vermez ellerini kaldırdı ‘hata yaptım’ diyerek.
Bülent Yıldırım: İhlal, ceza alanı içinde de haricinde da birebir. Elle oynamadan bahsediyorsak burada verilecek son olarak karar. Zira sırtıyla, haydi diyelim kolunun ardına çarptı… O da cezalandırılacak bölge değil esasen. Oldukça enteresan.
33. dakikada Leroy Işık’in Cenk Tosun’a faulünde kart gerekir mi?
Deniz Çoban: Kontrolsüz bir faulden kelam edemiyorum. Ne olabilir? Ümit vadeden atak olabilir. Geçmiş olduğu anda bir oyuncu ile teğe bir duracak. Ümit vadeden atak olduğu fikrindeyim. Geçti, teğe bir kaldı.
Bülent Yıldırım: Top, Cenk’in önünde. Leroy Işık’in topa uzanma bahtı var mı burada?
Lale Orta: Yok, asla yok.
Deniz Çoban: Yok, karşıt taraftan uzanıyor.
Lale Orta: Ümit vadeden bir atak. Burada bir sarı kart olması gerekiyordu. Burada teğe bir kalacaklardı.
Deniz Çoban: Şu ana kadar Yaşar Kemal Uğurlu’nun minimum 3 tane kart yanılgısından bahsettik. Sonradan da konuşacaklarımız var. Gözlemcisi, hiçbir adedini yazmıyor ve suni zeka, bir sonraki hafta tekrar maça atıyor. Bir tane de gözlemci var. Ne gördüyse yazıyor. O yargıcı de 3 hafta maça gidemiyor. Gözlemciler, hakemleri rapor ediyor. Gözlemcileri kim rapor edecek? Zira anladığımız kadarıyla Merkez Yargıcı Heyeti’nin suni zekaya müdahale talihi yok. Gözlemci raporu veriyor, dijital ortamda yazıyor, oradaki not suni zekanın hafızasına giriyor ve suni zeka ona nazaran yargıcı atıyor. Derbiyi yöneten Halil Ümit Meler’i en ağır halde biz eleştirdik. Ayrıntıya baktık. Muhakkak ki gözlemciler de ayrıntısı lisana getirmiş. Halil Ümit Meler’in dört etaptır maçı yok lakin birisi giriyor etaba, başkası giremiyor. Gözlemcilere olağanüstü bir mesuliyet yüklendi fakat onlar iyi mi yazıyorlar bilemiyoruz.
Lale Orta: Gözlemcilerin verdiği raporları, Merkez Yargıcı Heyeti’nin denetim etmesi, denetlemesi gerekir. Orantılı not verilmiş mi diye Merkez Yargıcı Heyeti’nin denetim etmesi gerekecek. Atamalardan bir standartsızlık olduğu ortada.
Bülent Yıldırım: Bu durum, bence de oldukca net sarı kart. Leroy Işık, sportmenliğe muhalif bir halde ve ümit vadeden hücumu engellemek için kasıtlı ve geriden yapıyor. Cenk de bunun bilincinde olduğundan sarı kart istiyor. Yargıcı kardeşimiz kaçırmış.
36. dakikada Vincent Aboubakar’ın iptal edilen golünde verilen ofsayt sonucu gerçek mu?
Lale Orta: Ofsayt sonucu gerçek. VAR’dan iptal edildi. Destek yargıcı de çekebilirdi. Ayaklar gerideydi fakat vücudu öndeydi. Yanılabilirdi. VAR müdahale etti. Sonrasında çekmeliydi bayrağını.
Deniz Çoban: Lale Hocamın ‘yanılabilir’ sözüne katılıyorum ki o kadar da kolay değildir bunu saptamak lakin gözlemcilerin bir karar vermesi lazım. Destek ne kadar yanılabilir? Bu durumu gören bir gözlemci diyor ki; ‘Göz bunu seçemez’ ve tam not veriyor. Bir oburu da diyor ki, ‘Yapanla yapmayanın farkı olsun. Bunu da tespit etmesi lazım’ ve eksi not veriyor. Bu yargıcı, haftaya maça gidiyor; birebir yanılgıyı icra eden diğer yargıcı, gidemiyor. Tıpkı şey penaltılar de ilgilendiriyor. Mete Kalkavan, 5-0 biten maçın 4. golünün geldiği penaltıyı yanlış verdi diye 4 etap bekliyor. ‘Görebilirdi’ diye yazıyor gözlemcisi. Bir diğeri yargıcı, göreceği penaltıyı vermiyor. VAR ile veriyor penaltıyı. 1-0 bitiyor maç. ‘Göremezdi’ yazıyor gözlemcisi. O yargıcı, maça gidiyor.
Bülent Yıldırım: Hayatında asla bipli bayrak kullanmamış, telsiz kullanmamış, bu usul atmosferlerde bulunmamış gözlemci; hangi empati hissiyle neyi görüp göremeyeceğini kıymetlendirecek?
Deniz Çoban: Oradaki atmosferi tahminen daha evvel yaşamıştır lakin o deneyimleri yaşamadığı için oldukca anlayabileceğini varsayım etmiyorum. Hakemliği 20 yıl evvel bırakmış olanlar hala hakemlik hayata geçirmeye devam ediyor. Etsinler, insan kaynağını har vurup harman savurmayalım. Fakat yeni kuşaktan hakemliği bırakan oldukca azca şahıs gözlemciliği tercih ediyor. Onun bir düşünülmesi lazım. Niçin kaçıyor beşerler misyon almaktan?
Bülent Yıldırım: Niye içerideki beşerler, yeni nesil hakemlerin sistemde kalmaması için her şeyi yapıyor?
Deniz Çoban: O şekilde bir şey var işte. O denli bir zahmet var. Yeni nesil dışarıda kalsın suretiyle de bir çaba var içeride.
38. dakikada Gedson Fernandes’in Arnaud Lusamba’ya müdahalesi var mı? Faul sonucu yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Net faul.
Lale Orta: Ayağıyla rakibini bozuyor. Net faul.
Bülent Yıldırım: Evet, tam bir Portekiz işi faul olmuş.
65. dakikada Efkan Bekiroğlu’nun Tayfur Bingöl’e faulü sonrası görmüş olduğu sarı kartı yorumlar mısınız?
Lale Orta: Doğru bir sarı kart. Arttan rakibinin ayağına vuruyor. Büsbütün oyunu bozmaya yönelik. Asla topla oynamaya yönelik değil. Her şartta bir sarı kart.
Deniz Çoban: Son haftalarda güvenilir oldum ki bazı hakemlerin maç planları var. Mümkün olmasıyla birlikte maçın erken dakikalarında sarı kart kullanmıyorlar. 60-65-70’i bulduktan sonrasında kartlarını çıkarmaya başlıyorlar. Bu, ikinci sarı kart olur muydu tartışmalarından da uzak kalıyorlar. Yaşar Kemal Uğurlu’nun da maç planında bence bu var. Mümkün olmasıyla birlikte geç sarı kart göstermek… Şu dakikaya kadar 2-3 sarı kart kullanımı lazımdı. Bu dakikadan sonrasında başlıyor.
Bülent Yıldırım: Bu şekilde bir metodoloji hakikat mudur?
Deniz Çoban: Değil.
Lale Orta: Doğru değil. Bu ikinci sarı kart olsa o denli bir konum olur. O denli bir kartlık ihlal var burada.
Bülent Yıldırım: Oldukça net bir sarı kart bu. Sportmenliğe karşıt, geriden bir faul.
69. dakikada Alanyaspor lehine bir penaltı çalındı. Biz, bu durumu evvel penaltı sonucu gerçek mudur değil midir formunda hakemlik tekniği olarka ele alacağız. Sonrasında da Görüntü Yargıcı müdahalesi manasında da ikiye bölüp tartışmak istiyoruz. Münakaşaya kıymet bir durum bulunduğunu düşünüyoruz.
Deniz Çoban: Candeias, ayağını tutuyor düştükten sonrasında. Ayağına bir müdahale var mı?
Bülent Yıldırım: İkinci atakta Welinton, gelirken ayağıyla süpürüyor.
Deniz Çoban: Oyuncunun rakibine yapmış olduğu müdahale, başka oyuncunun bir sonraki atağını etkilerse ihlal olur. Bir sonraki yapmak istediklerini kısıtlarsa o zaman ihlal olur. Müdafa oyuncusunun Candeias’a bir teması var. Bence bu temaslar, Candeias’ın bir sonraki atağını engelleyecek, kısıtlayacak kadar tesirli temaslar değil. Futbolun içinde olabilecek seviyede temaslar var. Candeias, devam edebilir. İstikrarını kaybetmesine sebep yer de olabilir lakin asla istikrarını kaybetmesine sebep Beşiktaşlı oyuncunun temasları bulunduğunu düşünüyorum. Burada birinci anda verilen penaltı sonucu bence yanlış.
Lale Orta: Beşiktaşlı oyuncunun teması var sadece itmesi, çekmesi yok. Beşiktaşlı futbolcunun temasıyla düşmesine yol açan rastgele bir faulün gerçekleşmediğini düşünüyorum. Penaltı kararının yanlışsız olmadığını düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Birincisi; yargıcı oldukca riskli bir yerde. Oldukça sıhhatli görmediği fikrindeyim. Çoktan topun hizasına sağa gerçek deplase olmanız gerekirdi. Bu aşamada bazı ihlalleri yanlış değerlendirebilirsiniz. Ben de sebep-sonuç bağlantısı görmüyorum. Futbol içinde bir fiziki çaba olduğu fikrindeyim. Hakemin yanlış yer almış olduğu için yanıldığını düşünüyorum. Asla bu türlü bir penaltı olmaz. İkinci mevzu da Welinton’un iyi mi geldiğine bir bakın. Candeias, birazcık daha ileri gitmiş olsa onu da süpürmüş olacak ve aslına bakarsak penaltının kendisi olacak. Welinton da oldukca riskli bir atak yapmış. Yargıcı yanılarak birinci konuma penaltıyı verdi.
Lale Orta: VAR’ın müdahale etmesi; anca belirgin, açık bir yanılgı olduğu zaman kelam mevzusu olur. Alanda verilen açık, belirgin formda kusurluysa VAR müdahalesi olur. Bu konumda VAR müdahalesinin hakikat olmadığını düşünüyorum. Her ne kadar ‘yanlış bir penaltı’ da desek bir temas var. O nedenle de yargıcı, alanda kararını vermiş. Bu türlü temaslı bir faul var biçiminde değerlendiriliyorsa o zaman esasen hakemin yorumu burada kıymetli olması gerekiyor. O kararın alanda verilmesi gerekiyor. VAR’ın müdahalesinin ne olursa olsun olmaması gerekiyordu. Ortalarında iyi mi bir konuşma geçti, ne oldu? Değişik şey konuşulabilir lakin olağan olarak yıl başından beri meydana getirilen uygulamalara ve milletlerarası standartlara da baktığımız zaman bu cins yoruma dayalı, doğrusu net bir halde çekmesi görülmüyorsa veya ayağıyla bir atılımı gözükmüyorsa yorum sayıyor ve verse de vermese de karışmıyor.
Bülent Yıldırım: Sübjektif bir durum var burada. İki elle de temas var. Yargıcı yanılabilir, siz Görüntü Yargıcı olarak bunun penaltı olmadığı fikrine yakın da olabilirsiniz lakin elinizde hakemin kararının değiştirilebilir özellikte olduğuna dair açık bir kanıt yoksa müdahale etmemek, minimum müdahale azamî yarar prensibinden hareket etmek gerekir diyorsunuz. Zira bu, bu türlü devam etmiş olduğu zaman dönem içindeki başka maçlarla karşılaştırmaya fırsat verir ve bu sistemin daha sorgulanabilir bir yapısını ortaya koyar diyorsunuz. Yanlış tabir ettim mi?
Lale Orta: Yok. Muhakkak hakikat söz ettin. Standart bir yönetim anlayışı ve uygulama, tüm maçlarda eşit halde adil bir oyun manasında oldukca daha futbola yararlı olacaktır.
Deniz Çoban: Lale Hocamın dediklerine ilave ederek gideceğim. VAR müdahalesi mevzusunda aşağı üst değil tam olarak Lale Hocam ile tıpkı fikirdeyim. Yaşar Kemal Uğurlu’nun vücut lisanına bakıyorum. Oldukça profesyonelce davranıyor. Penaltıyı niçin çaldığını belirli etmiyor. Çektin, çelmeledin demiyor. Yalnızca oyuncuyu gösteriyor. Yaşar Kemal Uğurlu’nun ne için penaltı çaldığını bilmiyoruz ve bir sarı kart gösteriyor. Burada belirgin bir gol talihi da var. O zaman çekmeye çaldıysa burada her formda kırmızı kartı çıkarması lazım. Bence bunu çekmeye çalıyor. Dönem başlangıcında UEFA Yargıcı Komitesi’nin, ‘Bir şey penaltıysa penaltıdır, değilse değildir. VAR bir şeyin penaltı olmadığını düşünüyorsa devreye girmeli’ tabiri de oldu lakin bu cümle kurulduktan sonrasında bizim Türkiye’deki uygulamalarda rastgele bir değişim olmadı, bu cümle Türkiye’de zikredilmedi. MHK Başkanvekili Murat Ilgaz, katılmış olduğu tüm tertiplerde; VAR çıtasının ne kadar üstte bulunduğunu, tartışılmaz halde açık, belirgin, doygunluk edecek kadar büyük bir kusur yoksa VAR’ın devreye girmediğini ve bu mevzuda da büyük aralık kat ettiğini söylüyor.
Bülent Yıldırım: Birazcık açalım. Burada Candeias, aldatma yapsaydı ve yargıcı yanılıp penaltı verseydi Görüntü Yargıcı, çağırıp konuşabilir. Ya da burada çelmeye penaltı verdiğini düşünse asla çelme olmadığını görüp çağırabilirsiniz. Fakat sağ-sol el, tesirli mi değil mi? Sübjektif bir alanda Görüntü Yargıcı’in müdahale etmesi gerektiği hiçbir yerde söylenmedi.
Deniz Çoban: Ben de bunun penaltı olmadığını düşünüyorum ki seyircilerimiz, ‘Hem penaltı olmadığını düşünüyorsunuz hem de VAR karışmaz diyorsunuz?’ diyebilirler. İkisi, birbirinden değişik şeyler. Hollandalı meşhur yargıcı Danny, bir orta eğitime geliyordu Türkiye’ye. ‘Kimi zaman durumu izlersiniz ve asla penaltı değil deyip bu yargıcı bu penaltıyı iyi mi verdi diye VAR masasını yumruklarsınız fakat müdahale edemezsiniz’ diyordu. İşte bu konum, o durum.
Bülent Yıldırım: Bence aslına bakarsak penaltı değil. VAR mantığı manasında bu üslup sübjektif alanlarda yargıcı yanılsa da yanılmasa da giremiyorsunuz. Görüntü Yargıcı, misyonunun bir tık üzerine çıkarak riskli bir ihtarda bulunmuş oldu. Bunun sistem için kasveti şu; her benzemeyen penaltıda VAR niçin müdahale etmedi de bu maçta etmişti noktasına gelecek. Görüntü Yargıcı’in müdahale hudutları haricinde olduğu fikrindeyim. Yanlış olmuş.
88. dakikada Welinton’un Oğuz Aydın’a müdahalesinde devam sonucu yanlışsız mu?
Lale Orta: Devam sonucu, yanlışsız değil. Ceza alanı haricinde bir ayağa basma var. Bileğinden aşağı gerçek bir sıyırma var. Faul ve sarı kart olması ihtiyaç duyulan bir durum.
Deniz Çoban: Net bir faul ve sarı kart.
Bülent Yıldırım: Oğuz Aydın topu attıktan sonrasında Welinton, zalimce dişi oraya basmış. Oldukça net bir sarı karttı. Görmesine rağmen bu da kaçırılmış suretiyle görünüyor.
90+2. dakikada Gedson Fernandes’e yapmış olduğu faul sonrasında Idrissa Doumbia’nın görmüş olduğu sarı kart yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Bu dakikaya kadar göstermediği sarı kartlarla tartıya koysam, ‘Buna niçin gösterdin’ derim. Hareketi rakibine yapıyor, oldukca sportmence durmuyor ve sarı kartına da itiraz etmem.
Lale Orta: Göstermesi muntazam olmuş. Sonuçta hiçbir futbolcu, rakibinin dizinin gerisine bu türlü vuramaz.
Bülent Yıldırım: Bu, net bir sarı kart. Aslen Doumbia, kendisine sarı kart vermiş.
